O Ribeiro dende O Ceo
Autor das fotografías : Carlos Miguel Menacho García
Concello de Carballiño. Ourense.
Mapa copiado do libro DX, Dicionario Xeográfico ilustrado
de Galicia. Tomo 6.
Sobre o topónimo Carballiño, di Frutos Fdez. (1)
"...Carballeda, Carballiño e outros son derivados de carballo
é un topónimo dos máis numerosos de Galicia. Hai moitísimas formas de
aparecer derivados de Carballeira e Carballo...Non hai unanimidade
entre os filólogos da procedencia de Carballo...No caso do nome da
árbore podería referirse a unha especie características de terreos rochosos ou
ben a dureza da madeira da árbore..."
Parroquia de San Xoán de Cabanelas. Carballiño.
O Ribeiro. Ourense.
Mapa copiado do libro DX, Dicionario Xeográfico ilustrado
de Galicia. Tomo 6
Sobre o topónimo Cabanelas, di Frutos Fdez. (1)
"... Son topónimos, Cabana, Cabanelas, moi
frecuentes en Galicia....Derivan do latín tardío capanna ´cabaña
ou choza ´ unha voz de orixen celta que se incorporou solidamente no
léxico latino e que evolucionou en galego a cabana,
construción pequena que serve, en xeral, para gardar o gando, productos
agrícolas ou apeiros de labranza...Cabanelas que pertencía a parroquia de Banga,
antes de ser parroquia de San Xoan hai xa referencias no 1230...Cabanelas é a
forma diminutiva de Cabana..."
San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Igrexa Parroquial de San Xoán de Cabanelas
Coordenadas: 42°23'52.11"N 8°8'4.77"W
Altitud: 236 m
Igrexa Parroquial de San Xoán de Cabanelas
Belvís. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Sobre o topónimo Belvís, di Frutos Fdez. (1)
"...En Galicia hai seis lugares que levan o nome de Belvís e oito o de
Balvís, parece ser coa misma orixe, por vacilación fonética na
sílaba inicial...A maioría dos autores cren que a voz deriva do latín
Bellus visus,
co significado de boa vista..." hai discrepancias, por
exemplo..."Pensado afirma que a voz non pode vir de Bellus Visus
xa que conduciría a un *Beloviso
ou *Belviso
en galego. Apoia a hipótesis de Corominas no senso de que o topónimo é
imitación do provenzal Belvis ´fermoso´..."
Cabo de Vila. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Cabo de Vila. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Cima de Vila. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Fondo de Vila. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Quintela. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Sobre o topónimo A Quintá, Quintela, entre outras di
Frutos Fdez. (1)"...En Galicia hai máis de cento cincuenta topónimos maiores
que comenzan por Quinta...son topónimos de interpretación dificil o resultaren
verosímiles varias explicacións..."
"...No Ribeiro temos a A Quintá en Santa
María de Cenlle...". A forma aguda parece delatar unha antiga quintana latina,
é dicir unha praza. Este foi o nome que recibiron as prazas á
entrada das igrexas ou as pequenas prazas no campo..."...relacionado con quintá
e Quintana está Quintela e outros por exemplo o de San Xoán de Cabanelas, é unha
antiga Qintanella, diminutivo de Quintana..."
Frutos escribe sobre outras formas toponímicas da mesma
familia: A Quinta, As Quintas. O Quinteiro, Quintela, cunha orixe etimolóxica
común pero con significados bastantes diferentes, Curiosa palabra esta e
marabillosa documentación no libro citado (1B).
Saborida. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Sobre o topónimo Saborida, di Frutos Fdez. (1)"...Soio
se rexistran dous lugares co nome de Saburida no NG....Trátase dun
fitotopónimo do grupo de derivados do nome da árbore cortiza, a Sobreira,
Quercus suber, grupo que estudaremos en conxunto na entrada Sobredo, sobreira..."
NG: Nomenclator galego. Xunta de Galicia.
Suasventanas. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Sobre o topónimo Suasventanas, di Frutos Fdez.
(1)"...Trátase dun topónimo único no NG...Pertence Suasventanas o grupo dos
topónimos de situación, como Suascasas, Porte da casa, etc. Neste caso, refírese
a un sitio que estaba inicialmente sub ´debaixo´das ventás
dunha casa, e nese sitio, co tempo, construíronse máis casas..."
.
Suasventanas. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Panorámica. San Xoán de Cabanelas (O Carballiño)
Pazos de Arenteiro desde Quintela. San Xoán de Cabanelas (O
Carballiño)
--o--
(1) Sobre a explicación
dos topónimos, resumo ó que escribe Frutos
Fernández González. no seu sensacional libro "Nomes do Ribeiro",
editado polo
Instituto de Estudios Carballiñenses no ano 2007.
(1b) Neste caso utiliza o libro
Nomes do Ribeiro editado no 2023 por Andavira Editora, onde presenta moitos
vocábulos correxidos, un deles é Cubilledo , aparte un estudio profundo
dos nomes das castas de uvas e doutros vocábulos característicos do Ribeiro. Si
queredes profundizar un pouco sobre esta nova publicación de Frutos Fernández
podedes ver este link.
Nota: os textos sobre os
topónimos dos lugares deste traballo están sacados do libro citado en (1)
e (1B)
, resumo feito por
Secundino Lorenzo Fdez e supervisado polo autor do libro.
Felicitar a
Frutos Fernández
Glez. polo seu marabilloso traballo e darlle as grazas por todo ó que
aporta O Ribeiro un libro como o seu.
Volver