O Ribeiro dende O Ceo

  Autor das fotografías : Carlos Miguel Menacho García

Concello de Toén.  Ourense.

 

Mapa copiado do libro DX, Dicionario Xeográfico ilustrado de Galicia.  Tomo 25.

 

Sobre o topónimo Toén,  di Frutos Fdez. (1) "... Para Bascuas, Toén viría probablemente do xenitivo dun posesor co nome céltico *Tugenius, implícito no derivado Tuginocius que aparece nunha inscripción latina de Salamanca..."

 

 

 

Parroquia de San Mamede de Puga (Toén) que están na Denominación de Orixen do Ribeiro

Mapa copiado do libro DX, Dicionario Xeográfico ilustrado de Galicia. Tomo 25

 

Lugares de San Mamede de Puga. (Toén).

 

Igrexa Parroquial de San Mamede de Puga

 Coordenadas: 42°19'9.20"N 7°59'39.54"W

 Altitud: 199 m

 https://www.facebook.com/aeirexadepuga/?locale=es_ES

 https://www.romanicodigital.com/.../files/ourense_Puga.pdf

 http://www.xoanarcodavella.com/.../igrexa-de-san-mamede... 

 

Igrexa Parroquial de San Mamede de Puga (Toén)

 

Igrexa Parroquial de San Mamede de Puga (Toén)

 

Castiñeiras. San Mamede de Puga (Toén)

 Coordenadas: 42°18'16.88"N 7°59'51.43"W

 Altitud: 342 m

 

Celeirón. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°18'37.75"N 8°1'8.33"W

 Altitud: 299 m

 

Celeirón. San Mamede de Puga. (Toén)
 

 

Eirexa, A. San Mamede de Puga (Toén)

 Coordenadas: 42°19'9.31"N 7°59'44.71"W

 Altitud: 218 m

 

Eirexa, A. San Mamede de Puga . (Toén).

 Coordenadas: 42°19'9.31"N 7°59'44.71"W

 Altitud: 218 m

 

Eirexa, A. San Mamede de Puga . (Toén).

 Coordenadas: 42°19'9.31"N 7°59'44.71"W

 Altitud: 218 m

 

Eirexa, A. San Mamede de Puga . (Toén).

 Coordenadas: 42°19'9.31"N 7°59'44.71"W

 Altitud: 218 m

 

Estrada, A. San Mamede de Puga. (Toén).

 Coordenadas: 42°19'33.54"N 8°0'25.16"W

 Altitud: 93 m

 

San Fiz. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°18'32.04"N 8°0'24.39"W

 Altitud: 318 m

 

San Fiz. San Mamede de Puga. (Toén).

 Coordenadas: 42°18'32.04"N 8°0'24.39"W

 Altitud: 318 m

 

Olivar, O. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°19'19.59"N 8°0'22.86"W

 Altitud: 194 m

 

Olivar, O. San Mamede de Puga. (Toén).

 Coordenadas: 42°19'19.59"N 8°0'22.86"W

 Altitud: 194 m

 

Paredes. San Mamede de Puga. (Toén).

 Coordenadas: 42°19'10.93"N 7°59'17.59"W

 Altitud: 244 m

 

Pazo, O. San Mamede de Puga. (Toén).

 Coordenadas: 42°19'35.32"N 8°0'29.22"W

 Altitud: 96 m

 

Penelas, As. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°19'30.13"N 7°59'58.77"W

 Altitud: 103 m

 

Penelas, As. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°19'30.13"N 7°59'58.77"W

 Altitud: 103 m

 

Puga. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°19'36.27"N 8°0'11.26"W

 Altitud: 103 m

 

Sobre o topónimo Puga,  di Frutos Fdez. (1) "... Dous Pugas rexistra o NG, un en Lugo e outro en Toén. Este Puga do Ribeiro do Miño é un lugar moi antigo...está nun documento de 918, no Tombo de Celanova. Tamén  a igrexa é moi antiga, do ano 1157. Está moi documentado  tanto o lugar como a freguesía por ser antigo coto do cabildo da catedral de Ourense. A importante liñaxe familiar dos Puga estivo moi extendida polas terras do Ribeiro, e son numerosas as casas que presentan as súas armas nos escudos. Inda permanece erguida a Torre de Puga da que foi patriarca D. Gonzalo de Puga, señor de Puga, que faleceu no ano 1512 e que foi soterrado  no antigo convento de San Francisco.

Con respecto a etimoloxía de Puga non teño nada que engadir ó que escribía  Mendez Ferrín, no Faro de Vigo  do 30 de setembro de 2006, no seu consultorio dos apelidos: "...No idioma existe o substantivo "puga", corpo solido, alongado, apuntado e aguzado, cuxa etimoloxía é escura...Corominas e outros propoñen  un étimo *puga "dialectal  itálico ou preindoeuropeo", que eu aceptaría  mellor para o galego  se foxe *puca. E hai quen relaciona vagamente  puga co verbo latino  pungo/-is/pupugi/punctum/ére "picar", cuxo  senso semántico  é veciño da palabra puga que comentamos, vaga relación que se percibe no derivado latino pugio/-onis "puñal". Hai uns poucos nomes  de lugar ditos Puga, o Coto de Puga (Toén) e o Castro de Puga (Coristanco). Estes montes (un con castelo e outro con castro), poideron ser chamados así pola súa forma aguda para despois daren lugar a nomes de poboados e de aí o apelido Puga. Ou tamén puido ser que o apelido proceda do alcuño dunha persoa de feituras alongadas e aguzadas ..."

NG: nomenclátor de Galicia. Xunta de Galicia.

 

 

 

Puga. San Mamede de Puga- (Toén)

 Coordenadas: 42°19'36.27"N 8°0'11.26"W

 Altitud: 103 m

 

 

As Penelas e Puga. San Mamede de Puga. (Toén)

 

 

O Pazo e A Estrada. San Mamede de Puga. (Toén)

 

Paredes e A Eirexa. San Mamede de Puga (Toén)

 

Panorámica

 

Panorámica.

Nesta panorámica de San Mamede de Puga vese o río Miño e vese tamén o lugar dun proxecto que pode ser unha auténtica marabilla na zona. Efectivamente a esquerda da piscina que aparece na fotografía, no centro e pasada a arboleda que se ve na súa esquerda,  vese a parede sur dunha casa, xusto a carón da estrada. Pois ben, esa casa é o Centro de Interpretación do Pai Miño (Toén), un proxecto ben pensado e oportuno e que se está levando a cabo en San Mamede de Puga.

Ver o proxecto nesta páxina web sobre o río Miño, o Pai Miño, páxina de Secundino L.F.

 

Panorámica

 

Pazo do Olivar. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°19'21.18"N 8° 0'25.29"W

 Altitud: 174 m

 

Pazo do Olivar. San Mamede de Puga. (Toén)

 Coordenadas: 42°19'21.18"N 8° 0'25.29"W

 Altitud: 174 m

 

Torre do Olivar. San Mamede de Puga (Toén)

 Coordenadas: 42°19'23.26"N 8°0'30.03"W

 Altitud: 159 m

 

Nota: Na páxina web Bancos, miradoiros e outras do Ribeiro tendes dúas fotografías 360º sacadas por Miguel Menacho que son dous lugares moi característicos, un deles é O embarcadeiro de Puga (Toén)  e o outro o Pazo do Olivar. Tendes tamén un link no Facebook .

 

--o--

(1) Sobre a explicación dos topónimos, resumo ó que escribe Frutos Fernández González. no seu sensacional libro "Nomes do Ribeiro", editado polo  Instituto de Estudios Carballiñenses no ano 2007.

(1b) Posteriormente publica a 2ª ed. do libro Nomes do Ribeiro,  no ano 2023, na editorial  Andavira Editora, onde presenta moitos vocábulos correxidos e ampliados así como  un estudio profundo  dos nomes das castas de uvas e doutros vocábulos característicos do Ribeiro. Si queredes profundizar un pouco sobre esta nova publicación de Frutos Fernández podedes ver este link.

 

Nota: os textos sobre os topónimos dos lugares deste traballo están sacados do libro citado en (1) e (1B) , resumo feito por Secundino Lorenzo Fdez.  e supervisado polo autor do libro. 

Felicitar a Frutos Fernández Glez. polo seu  marabilloso traballo e darlle as grazas por todo ó que aporta O Ribeiro un libro como o seu.

 

 

Volver